Tip 1 ve Tip 2 Diyabet Hastalığı Hakkında Her Şey

Diyabet (şeker hastalığı) hastalığı, tıptaki adıyla diabetes mellitus nedir? Pankreas bezinin yeterli miktarda insülini üretememesi ya da yeterli insülin üretilse dahi vücut hücrelerinin bu hormonu etkin şekilde kullanamamasına dayalı gelişen ve kan şekeri düzeyinin sürekli olarak yüksek kalmasına sebep olan bir hastalıktır.

Vücudumuz yaşamsal fonksiyonlarını yerine getirebilmek için enerjiye ihtiyaç duyar. Enerji üretiminin en önemli yakıt maddesi de karbonhidratlardan üretilen glukoz yani şekerdir. Yediğimiz besinlerle elde ettiğimiz glukozun hücrelere girişinin anahtarı ise insülin hormonudur. Hücreler insülin sayesinde şekeri alır ve hücresel fonksiyonlarını yerine getirebilmek adına şekeri kullanırlar, kullanılmayan şeker ise karaciğerde glikojen olarak depolanır.

İşte bu metabolizmanın işleyişi insülin hormonunun etkin şekildeki sentezine ya da hücrelerin insülin hormonunu etkin şekilde kullanabilmesine bağlıdır. Bu etkinlik sağlanamazsa insülinin sentezine ya da hücrelerin insülini kullanıp kullanamamasına göre değişen tip 1 ya da tip 2 diyabet hastalığıyla karşı karşıya kalınır.

Sağlıklı bir insandaki kan şekeri değerleri açlıkta 70-100 mg/dl arasındadır. Diyabetli bir hasta için bu değerlerin 90-120 mg/dl arasında olması normal kabul edilebilir. Aynı zamanda tokluk kan şekeri düzeyinin de 140 mg/dl yi aşmaması gerekir.

Diyabetin Türleri

Tip 1 Diyabet, pankreastaki beta hücrelerinin insülini hiç üretmemesinden kaynaklanan tam insülin eksikliğine dayalı hastalıktır. 

Tip 2 Diyabet, insüline karşı vücut hücrelerinin direncini ifade eder. Hücreler insüline karşı duyarsızlaşır. İnsülin kanda bulunsa dahi hücreler insülini alıp kullanmakta güçlük çeker. Bu şekilde insülin salınımının kandaki oranı ilk etapta artar sonrasında ise zamanla azalır hatta tamamen ortadan kalkabilir.

Diyabet Hastalığı Neden Görülür, Kimlerde Görülür?

Tip 1 Diyabetin Nedenleri

Kalıtımsal,

Bazı virüslerin pankreasa zarar vermesi,

Vücudun kendi bağışıklık sisteminin çeşitli nedenlere bağlı olarak pankreas hücrelerine zarar vermesi.

Tip 2 Diyabetin Nedenleri

İleri yaş,

Obezite,

Kalıtımsal,

Gebelik ve 4 kilo üstü bebek doğurmak,

Yüksek tansiyon,

Stres.

Genellikle tip 1 diyabet çocukluk ve gençlik yıllarında görülürken tip 2 diyabet daha ileri yaştaki kişileri etkilemektedir.

Diyabet Hastalığının Belirtileri

Diyabet, hiperglisemi ( kan şekeri yüksekliği ) ya da hipoglisemiye ( kan şekeri düşüklüğü ) yol açabilir. Yol açtığı tabloya göre de belirtiler farklılık gösterir.

Kan Şekeri Düşüklüğünde Görülebilecek Belirtiler

Terleme,

Baş ağrısı,

Baş dönmesi,

Titreme,

Halsizlik,

Bulanık görme,

Açlık hissiyatı,

Soluk beniz,

Sinirlilik hali,

Kalpte çarpıntı,

Dikkat dağınıklığı.

Aç kalma, aşırı egzersiz ya da insülin ilacının fazla alınması gibi durumlarda görülebilir.

Kan Şekeri Yükseldiğinde Görülebilecek Belirtiler

Susama,

Sık idrara çıkma,

İştahsızlık,

Yorgunluk,

Derin ve hızlı solunum (hiperventilasyon),

Derinin kuruması ve kaşıntılı deri,

Bulanık görme.

Aşırı yemek yeme, yetersiz insülin ya da diyabet ilacını almamak/yetersiz doz, yetersiz egzersiz ve enfeksiyonlar hiperglisemiye yol açabilir.

Diyabet Hastalığının Tedavisi

Diyabet tedavisi kişinin durumuna ve gereksinimlerine göre egzersiz, sağlıklı beslenme, oral antidiyabetik ilaçlar ve insülin tedavisi şeklindedir

Sağlıklı Beslenme: Kişinin kendi yaşına, boyuna, kilosuna, sosyo ekonomik durumuna ve günlük beslenme alışkanlıklarına göre özel bir diyet çıkarılır. Sağlıklı beslenme birtakım yiyeceklerden kısarak kişiyi yiyeceklerden mahrum bırakmak ya da bazı yiyecekleri arttırarak daha fazla yemek anlamında değil kişinin ihtiyacına göre besin tüketmesi şeklindedir.

Egzersiz: Kilo problemi varsa bunun giderilmesinde ve kandaki glukozun vücut tarafından etkin şekilde kullanılmasında rol oynar.

İlaç ve İnsülin: İnsüline ihtiyaç duyulmadığı zamanlarda ağız yoluyla alınan diyabet önleyici ilaçlar kan şekeri seviyesinin düzenlenmesini sağlar. Vücudun insüline ihtiyaç duyduğu durumlarda ise insülin enjeksiyonu yoluyla insülin eksikliği giderilir.

Diyabetin Önlenmesi İçin Neler Yapılabilir?

Yeterli ve dengeli beslenmek,

Boya ve yaşa uygun vücut ağırlığına sahip olmak,

Öğün atlamamak,

Egzersiz yapmak,

Sigaradan uzak durmak,

Stresli yaşamdan olabildiğince kaçınmak.

Kaynaklar

1.https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/t61.pdf

2.https://www.turkdiab.org/diyabet-hakkinda-hersey.asp?lang=TR&id=46

3.Görsel kaynak: Türkiye Gazetesi