Psikopat ile Sosyopat Arasında Ne Fark Vardır?

Sosyopat ve psikopat terimlerine hepimiz aşinayız. Birçok ortak yönü bulunan bu iki psikolojik rahatsızlık aslında birbirlerinden farklı şeylerdir ve sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılırlar.

Sosyopati ve psikopati, ikisi de antisosyal kişilik bozukluklarıdır. Belirgin özellikleri kabaca, empati eksikliği, narsizim, sorumsuzluk, etkileyici ve çekici kişilik özellikleri, en önemlisi de şiddete eğilim ve suça yatkınlık şeklinde sıralanabilir. Antisosyal kişilik bozukluğuna sahip kişiler işledikleri suçlardan pişmanlık duymazlar ve yaptıklarından ders çıkarmazlar.

Psikopat ile Sosyopat Arasındaki Fark Nedir?

Psikopat ve sosyopat kişiler arasındaki farklara gelecek olursak, bir psikopat bu şekilde doğar. Bu kişilerin beyinlerinde doğuştan birtakım farklılıklar vardır. Bilgisayarlı tomografi, magnetik rezonans görüntüleme ve diğer birtakım beyin inceleme yöntemleriyle yapılan incelemelerde psikopat tanısı almış hastaların beyinlerinin temporal loblarında anomaliler, temporal kutup bölgelerinde gri cevher eksikliği, limbik sistemde amigdala (saldırganlık-uysallık, empati ile ilişkili bölge) ve orbitofrontal korteks (empati ile ilişkili bölge) arasında azalmış işlevsel bağlantılar saptanmıştır. Sosyopati ise doğuştan değil sonradan oluşan bir hastalıktır ve kişinin çocukluğundan itibaren yaşadığı bir taciz, travma, şiddet kişiyi sosyopat yapabilir.

Psikopat Kimdir, Psikopatların Kişisel Özellikleri Nelerdir?

Çoğu psikopat ilk görüşmede doğal, etkileyici ve hoş bir intiba bırakır. İnsanları manipüle etmede oldukça başarılıdırlar ve bu yeteneklerini kendi istekleri için vicdansızca başkaları üzerinde kullanmaktan çekinmezler. Çıkarları için iyi kötü her şeyi acımasızca yapmakta ustadırlar ve yaptıklarının sonuçları için asla üzülmezler, pişmanlık duymazlar.

Bir psikopat, çıkarları doğrultusunda ahlaki değerlerin en radikal savunucusu kişiliğine bürünebilir, ve çoğunlukla da savunduğu değerlerle uzaktan yakından alakası bulunmaz. En ufacık vicdani bir his duymadan cinayet işledikten sonra adam öldürmenin Allah katındaki cezasının ne kadar büyük olduğundan bahsedebilir. Çocuk tacizcisi olup en iyi aile babası rolüne bürünebilir. Öyle güzel laf cambazlığı yapabilirler ki birçoğu kitleleri etkilemede oldukça başarılıdır. Iq seviyelerine göre oldukça başarılı olabilirler, işlerinde çok yüksek kariyer basamaklarına gelebilirler ve bir psikopatla muhatap olduğunuzu asla fark etmeyebilirsiniz.

Psikopatlar dürtüleriyle yola çıkmazlar ve acele iş yapmazlar, yapacakları işleri ya da suçları çok güzel planlarlar, iyice düşünürler ve ustaca yerine getirirler. Bazı seri katillerin çok uzun süreler boyunca ya da hiçbir zaman yakalanmamalarının sebebi de budur.

Psikopat bir kişi, insanlara kendisini çok sevdirebilir, rahatlıkla yeni arkadaşlar edinebilir ve bunu isteyerek yapar çünkü insanları kullanmak onlar için önemlidir. Çoğu zaman isteklerine ulaşma doğrultusunda ustaca yalan söyler ve yalanı ortaya çıktığında kendisini affettirmede zorluk çekmez. Fakat psikopatlar, sözlerinde durmadıkları için arkadaşlıkları uzun sürmez. Aşk ilişkilerinde de sorumsuz ve sadakatsizdirler. Kimsenin iyiliğine ve sevgisine minnet etmezler.

Psikopatlar kaygısız insanlardır, cezalar onlar için caydırıcı değildir. Onlar için yaptıkları şeylerin ödülü, alabilecekleri cezadan daha önemlidir. Ayrıca eğer işledikleri suçlarda yakalanırlarsa cezadan sıyrılmak için yalan söyleme, laf cambazlığı, kaçma ve birçok tekniği kullanıp çoğunlukla başarılı olurlar.

Sosyopat Kimdir, Sosyopatların Kişisel Özellikleri Nelerdir?

Bir sosyopatta ise kişilik özellikleri olarak benzer hareketler görülse de bu hastalığın temelinde farklılıklar vardır. Sosyopati doğuştan bir beyin anomalisine bağlı değil, sonradan gelişen bir kişisel bozukluktur ve kişinin çevresi, çocukluk ya da ergenlikte yaşadığı travmaları, acıları, taciz ya da şiddet görmesi gibi faktörler onun bu hale gelmesinde rol oynar. Bir diğer fark da sosyopatlar genelde psikopatlar kadar sabırlı değildirler. Dürtüsel olarak hareket ederler, ani karar verip arkalarında iz bırakmaları daha olasıdır. Bir psikopatın usta plancılığını ve hesapçılığını sosyopatta görmek zordur. Bir psikopat cinayet işlemek isterse bir cinnet anı geçirse dahi kendisini tutup cinayeti planlayabilir, fakat sosyopat cinnet anında gerisini düşünmeden o an kurbanının canını alabilir. Sosyopatların bazı durumlarda sevgi besledikleri görülmüştür fakat psikopatlarda bu durum belirsizdir.

Sosyopatlar da psikopatlar gibi empati yapmazlar, vicdansızdırlar, cezalardan etkilenmez, istediklerini elde etmek için her yolu kullanırlar. Verdikleri zararlardan pişman olmazlar, suçlarını tekrar ederler, toplum kurallarını hiçe sayarlar. Etkileyicilik ve manipüle özellikleri de psikopatlarla benzerdir. İnsanları çıkarları doğrultusunda kullanırlar.

Antisosyal kişilik bozukluğuna sahip olan psikopat ve sosyopatlar oldukça çekici kişisel özelliklere sahiptirler, karizmatiktirler ve etkileyici konuşmayı iyi bilirler. İyi gözlemci olan bu kişiler insanların zayıflıklarını kolay keşfederler ve bu zayıflıklar üzerine oynarlar.

Sosyopatlar ve psikopatlar, genellikle cinayet işleyen insanlar olarak düşünülür. Evet, bu doğrudur birçok katilde bu özellikler bulunur öte yandan bu kişiler illa cinayet işleyecekler diye bir durum yoktur. Çevremizdeki bazı insanlar bu özelliklere sahip olabilir ve cinayet işlemek dışında da maddi manevi birçok zarar verebilirler.

Psikopat mı Tehlikeli Sosyopat mı?

Hem sosyopatlar hem de psikopatlar toplum için oldukça tehlikelidirler, fakat psikopatlar sosyopatlara göre daha tehlikelidir. Psikopatlar yaptıkları eylemlerden suçluluk duymazlar, başkalarının çektikleri acılar onlar için tamamen anlamsızdır. Sosyopatlar bazı durumlarda az da olsa suçluluk hissedebilirler.

Antisosyal Kişilik Bozukluğunun Tedavisi

Bu kişilerin sorumsuz, narsist, empatiden yoksun olmaları gibi kişisel özellikleri tedaviyi oldukça zor hale getirir, çünkü antisosyal bozukluğa sahip kişiler hatalarını kabul etmezler, yaptıkları hatalardan pişmanlık duymazlar bu yüzden de tedaviyi kabul etmeleri oldukça güçleşir.

Tedavide bilişsel davranışçı terapi ve duygudurum düzenleyici ilaç tedavisi kullanılır. Kişinin de isteğine, motivasyonuna bağlı olarak belirli bir oranda iyileşme sağlanabilir.

Kaynaklar

1.Abdullah Yıldırım, Derya Türeli. "Antisosyal Kişilik Bozukluğunda Nörogörüntüleme"  Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry 2015; 7(1):98-108 doi: 10.5455/cap.20140607062145

2.John M. Grohol, Psy.D. "Differences Between a Psychopath vs Sociopath" Psych Central, 2015