Menopoz Nedir? Menopoz Hakkında Her Şey

Vee menopoz sizin de kapınızı çaldı. Eyvah menopoza giriyorum! Artık huysuz ve huzursuz bir kadın mı olacağım? Cinsel hayatım bitti mi? Artık şişmanlamaya mı başlayacağım? Gibi bir çok soru aklınıza takılıyorsa gelin birlikte bakalım menopoz nedir ne değildir.

Menopoz nedir?

Menopoz, kadının adet kanamalarının sonlanmasıdır. Yaşlanmanın normal bir parçasıdır ve bir kadının üreme çağının sona erdiğini gösterir. Menopoz tipik olarak  40'lı yaşların sonunda 50'li yaşların başlarında görülür. Bununla birlikte, yumurtalıkları cerrahi olarak çıkarılmış olan kadınlar "ani" menopoza girerler.

Menopoz Sırasındaki Hormonal Değişiklikler Nelerdir?

Yumurtalıklar, artık yeterli seviyede seks hormonları üretmediğinde menopoz gerçekleşir. Yumurtalıklar, yumurta depolayan ve bunları fallop tüplerine bırakan üreme bezleridir. Ayrıca dişi hormonları olan östrojen ve progesteronun yanı sıra testosteron da üretirler. Östrojen ve progesteron menstrüasyonu kontrol eden hormonlardır. Östrojen ayrıca vücudun kalsiyum kullanma şeklini etkiler ve kandaki kolesterol seviyelerini de korur.

Menopoz yaklaşırken, yumurtalıklar artık fallop tüplerine yumurta salmaz ve adet döngüsü sonlanır.

Doğal Menopoz Nasıl Oluşur?

Doğal menopoz, herhangi bir tıbbi tedavi ile ortaya çıkmayan adet kanamasının kalıcı olarak sonlanmasıdır. Doğal menopoz geçiren kadınlar için, bu süreç kademelidir ve üç aşamada gözlenir:

Perimenopoz (menopoz öncesi dönem) veya "menopoz geçişi"

Perimenopoz, menopozdan 8 ila 10 yıl önce başlayabilir, yumurtalıklar yavaş yavaş daha az östrojen üretir. Genellikle bir kadının 40'larında başlar, ancak 30'larda da başlayabilir. Perimenopoz, menopoza girene kadar sürer. Perimenopozun son 1-2 yılında, östrojendeki düşüş hızlanır. Bu aşamada birçok kadın menopoz semptomları yaşayabilir. Kadınlar bu süre zarfında hala adet döngüsü yaşarlar ve hamile kalabilirler.

Menopoz

Menopoz, artık adetin kesildiği dönemdir. Bu aşamada, yumurtalıklar yumurta salmazlar ve östrojen seviyesi oldukça düşer. Menopoz teşhisi 12 ay boyunca hiç adet görülmediğinde koyulur.

Menopoz Sonrası

Menopozdan sonraki yıllardır. Bu aşamada, sıcak basmaları gibi menopoz semptomları genelde kolaylıkla atlatılabilir. Ancak, düşük östrojen seviyesinin bir sonucu olarak, menopoz sonrası osteoporoz (kemik erimesi) ve kalp hastalıkları gibi bazı durumlar için artık risk söz konusudur. Hormon tedavisi ve / veya sağlıklı yaşam tarzını benimsemek bu risklerden korunmanızı sağlar.

Erken Menopoz Nedir?

Menopoz, 45 ile 55 yaşları arasında gerçekleştiğinde, "doğal" olarak kabul edilir ve yaşlanmanın normal bir parçasıdır. Ancak, bazı kadınlar cerrahi müdahale (yumurtalıkların çıkarılması gibi) veya yumurtalıkların zarar görmesi (kemoterapi gibi) gibi nedenlerden dolayı erken menopoz yaşayabilir. Nedenine bakılmaksızın, 40 yaşından önce oluşan menopoza erken menopoz denir.

Ailede erken menopoz öyküsü, sigara kullanımı, kemoterapi, radyoterapi gibi etkenler erken menopoza girmeye sebep olabilir.

Menopozun Belirtileri Nelerdir?

Sıcak basmaları (vücuda yayılan ani bir sıcaklık hissi)

Gece terlemeleri ve / veya üşümeler

Vajinal kuruluk; seks sırasında rahatsızlık

İdrar aciliyeti (sık sık idrara çıkmak acil bir ihtiyaç halini alabilir)

Uyuma zorluğu (uykusuzluk)

Duygusal değişimler (sinirlilik, ruh hali değişimleri, hafif depresyon)

Kuru cilt, gözler veya ağız

Çarpıntı

Baş ağrısı

Eklem ve kas ağrıları

Libido değişiklikleri

Konsantrasyon zorluğu, hafıza kaybı (genellikle geçici)

Yavaşlayan metabolizma hızına bağlı kilo alımı

Saçın dökülmesi veya inceltmesi gibi belirtiler menopozun belirtileridir.

Eğer menopoz öncesi dönemdeyseniz (perimenopoz) aşağıdaki durumları yaşayabilirsiniz:

Göğüslerde hassasiyet

Premenstrüel sendromun (PMS) kötüleşmesi

Düzensiz adet dönemleri

Normalden daha ağır veya daha hafif şikayetlerle geçen adet dönemleri

Bu belirtiler, yumurtalıkların daha az östrojen üretmesinin sonucudur Tüm kadınlarda bu belirtilerin tamamı görülecek diye bir durum söz konusu değildir, kişiye göre tamamı ya da birkaçı görülebilir.

Menopozun Getirebileceği Hastalıklar

Osteoporoz (kemik erimesi)

Kalp ve damar hastalıkları (koroner kalp hastalığı, inmeler, venöz tromboemboliler (VTE)),

Diabetes mellitus (şeker hastalığı)

Ruh durumu değişiklikleri, depresyon, idrak eksikliği ve demanstır.

Menopoz Tedavisi Nedir?

Menopoz tedavisi, menopoz sürecini en rahat şekilde atlatmayı ve menopozun getirdiği risklerden korunmayı sağlar. Hormon replasman tedavisi, kemik metabolizmasını düzenleyen ilaçlar, kalsiyum, D vitamini, antidepresanlar kişinin durumuna göre doktor tarafından önerilecektir.

Menopoz Korkulacak Bir Süreç midir?

Hayır. Getirdiği risklerle beraber, bu risklere alınabilecek birçok önlem de bulunmaktadır. Yukarıda bahsettiğim tedavi yöntemlerinin yanı sıra yapılacak egzersiz, sağlıklı beslenme, stresten uzaklaşma, sigaradan uzak durma ve düzenli doktor kontrolleri menopoz sürecini daha rahat geçirmenizi sağlayacaktır.

Menopoz Kilo Aldırır mı?

Menopoz döneminde kilo kontrolünü sağlamak eski zamanlara oranla daha zordur. Bunun temel nedeni menopozla birlikte metabolizmanın yavaşlamasıdır.  Diğer nedenler ise depresyon, yeme alışkanlıklarında değişiklik ve günlük aktivitelerde azalma (emekli olma, eskisi kadar günlük işlere koşuşturmama vs) stresle birlikte alınan kilolar olarak sıralanabilir.

Bu dönemde alınacak kilolardan korunmak için beslenme alışkanlıklarına dikkat etmek, uygun egzersizler yapmak ve stresten kaçınmak gibi önlemler alınabilir. Yani menopozda illa ki kilo alacaksınız diye bir durum yok, ayrıca normal kilonuzdan 2-3 kilo fazla olmanızın da hiçbir sakıncası yok.

Menopoz Cinsel Hayatı Sonlandırır mı?

Menopoz cinsel hayata bazı güçlükler getirebilir ancak bu cinsel hayatın bittiğini göstermez. Östrojenin azalmasıyla birlikte vajina sıvısı ve vajinanın elastikiyeti azalır. Vajinada kuruluk ve darlık hissiyle birlikte ağrı, acı yaşanabilir. Bu şikayetler için vajinada östrojen içeren lokal ilaçlar kullanılabilir. Bu şekilde daha sağlıklı bir cinsel hayat sürdürülebilir. Bu şikayetlerle başa çıkabilmede eş desteği çok önemlidir.

Menopozda Sıcak Basmaları Tehlikeli midir?

Sıcak basması menopozun ana semptomlarından biridir ve menopoz dönemindeki kadınların yarısında görülür. Baş, boyun ve göğüs bölgesinde hissedilir. Beraberinde terleme de görülebilir. Birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar sürebilir.  Stresli zamanlarda ya da sıcak havalarda sıcak basmaları daha sık görülür. Sıcak basmaları östrojen düzeyindeki düşüşle ilişkili olduğu için hormon tedavileri sıcak basmalarını azaltır.

Menopozda en sık rastlanan şikayetlerden biri olsa da, sıcak basması sağlığa zararlı değildir. Geceleri olan sıcak basmaları uyku düzenini etkileyebilir, bunun dışında herhangi bir zararı yoktur.

Hep Agresif ve Depresif Bir Ruh Haliyle mi Seyreder?

Hormon değişikliğinin doğal sonucu olarak menopoz huzursuz ve depresif bir ruh halini beraberinde getirebilir. Buna karşı alınacak önlemler egzersiz, sağlıklı yaşam tarzı, stresten uzak durma, gerekiyorsa antidepresan kullanımı olabilir, ancak illa ki böyle bir ruh haline bürüneceksiniz diye bir şey yok. Eğer bu ruh haline büründüyseniz de unutmayın ki bu çok normal bir durumdur ve hormonal değişikliğin doğal sonucudur ve ayrıca başa çıkılabilir bir sorundur.

Menopoz hayatın uzunca bir dönemini kapsayan doğal bir süreçtir. Bu süreci en rahat şekilde geçirmek egzersiz, sağlıklı yaşam tarzını benimseme gibi basit yöntemlerle ve düzenli doktor kontrolleriyle mümkündür.

Kaynaklar

1. American Congress of Obstetricians and Gynecologists. The Menopause Years

2. Türk Jinekolojik Onkoloji Derneği. Menopoz Nedir?